متروی لندن با حدود ۱۵۰سال سن قدیمی ترن متروی دنیاست. فکرش را کنید، ۱۵۰سال پیش در کشور ما با الاغ این طرف و آن طرف می‌رفتند احتمالا! به طور کلی به دلیل اهمیتی که انگلیسی‌ها به حفظ بناهای تاریخی (و حتی غیرتاریخی) خود می دهند در انگلستان ساختمانها و ساختارهای قدیمی بسیار به چشم میخورند و به قول دوستی آدم یاد کارتونهای شاه و پریان می‌افتد.
متد اولیه ساخت تونلهای این مترو روشی است که در قطار شهری مشهد استفاده شده (Cut and Cover) یعنی شکافتن زمین و پوشاندن روی کانال ایجاد شده، ولی با پیشرفت تکنولوژی حفر تونلهای عمیق‌تر توسط ماشینها امکان پذیر شد. جالب است بدانید اولین تونل زیرزمینی دنیا (ویکی‌پدیا) در زیر رودخانه تیمز در اوایل قرن ۱۹ حفر شده است و یکی از خطوط مترو کنونی از همین تونل می‌گذرد. در بمبارانهای لندن توسط آلمان در جنگ جهانی دوم (The Blitz) که منجر به کشته شدن ۴۳.۰۰۰نفر و ویرانی یک میلیون خانه گردید از تونلهای مترو به عنوان پناهگاه استفاده می‌شده است.

نام رسمی این مترو London Underground است ولی ساکنین آنرا با نام Tube می‌شناسند. کل خطوط این مترو ۴۰۸کیلومتر طول دارند و سرعت و تعداد قطارهای متروی لندن نسبتا بالا است و ما حتی یک بار هم بیش از ۱دقیقه انتظار رسیدن قطار را نکشیدیم. نقشه مترو لندن یک ماکارونی تمام عیار است و در نگاه اول واقعا ترسناک و گیج کننده به نظر می‌رسد ولی پس از یکی دو بار سوار و پیاده شدن مطمئنا ترس‌تان از بین خواهد رفت. البته این نقشه تصویر واقعی خطوط نیست و برای خوانایی بیشتر ساده‌تر و با خطوط شکسته ترسیم شده است. جالب است بدانید این نقشه در سال ۱۹۹۳ توسط یک مهندس برق طراحی شده و تا قبل از آن کسی به این مسئله فکر نکرده بود که لازم نیست نقشه‌ای که در اختیار مردم قرار می‌گیرد الزاما نمایشگر ساختار جغرافیایی آن سیستم (مترو، خطوط اتوبوس و...) هم باشد و از آن به بعد این مدل نقشه در دنیا رواج پیدا کرد. در لندن برخی مغازه‌های سوغات فروشی وسایلی نظیر تی‌شرت با نقش نقشه مترو می‌فروختند؛ ظاهر این نقشه (به همراه آرم مترو که دایره‌ای قرمز با خطی آبی که وسط آن که نام ایستگاه رویش نوشته شده) برای هر کسی به لندن سفر کند به یاد ماندنی است.

ایستگاه‌ها در عمقهای مختلفی قرار دارند و پله‌برقی مهمترین وسیله رفتن به این عمق است. طولانی‌ترین پله‌برقی در ایستگاه انجل ۶۰متری بوده و شما را ۲۷.۵متر به زیر زمین می‌برد. این پله‌برقی‌ها جز معدود جاهایی در انگلستان هستند که برای سبقت از سمت چپ باید عبور کنید! (سمت راست
پله برای ایستادن و سمت چپ برای راه رفتن در نظر گرفته شده است) ظاهر واگنهای مترو کمی خنده‌دار و غیرمدرن به نظر می‌رسد ولی با عرض زیاد و سرعت نسبتا بالایی که دارند به سرویس‌دهی بهینه این مترو کمک زیادی می‌کنند. یکی از ویژگی‌های جالب متروی لندن یک خطه بودن اکثر تونلهای آن است به این معنی که قطار رفت و برگشت هریک تونل مختص به خود را دارند و این باعث شده در بعضی ایستگاه‌ها درهای یک سمت قطار و در ایستگاه دیگر درهای طرف دیگر باز شوند. در بعضی ایستگاه‌ها (مثل این عکس) حفاظهای در داری نصب شده و جالب است که قطار همیشه دقیقا مقابل این درها توقف می‌کند و سپس درها باز می‌شوند.

و آخرین نکته سیستم فوق‌العاده جالب بلیطهای این مترو است. از سال ۲۰۰۳ سیستم کارتی oyster در لندن راه‌اندازی شده و واقعا سیستمی بهینه و بی‌دردسر است. این کارتها از طریق اینترنت یا در ایستگاه‌ها قابل خرید هستند. این امکان وجود دارد که کارت بانکی‌تان را در سیستم oyster ثبت کنید و وقتی موجودی کارت کمتر از ۵پوند شود، کارت به طور خودکار از حساب بانکی‌تان شارژ می‌شود، پس تا زمانی که پول در بانک دارید نگران بلیط‌تان نخواهید بود. در ایستگاه‌ها کافی است کارت را با کارت‌خوان زردرنگ کنار دریچه‌های ورودی تماس دهید تا مبلغ بلیط از حسابتان کم شود. در ایستگاه مقصد هم دوباره همین کار را انجام می‌‌دهید تا اگر مبلغ پیش فرض (4پوند) از هزینه سفرتان بیشتر بود مبلغ اضافی به حسابتان برگردد. منظره ورود و خروج مسافرین از این دربهای کوچک در ساعات شلوغ و سرعت بالای این سیستم واقعا دیدنی است. برایم جالب است که مردم لندن تا این حد باعجله‌تر از مردم بقیه جاهای انگلیس هستند!

مترو لندن از امن‌ترین متروهای جهان است و شایع‌ترین علت اشکال در مترو خودکشی آدمهاست، که برای جلوگیری از این کار (و وادار کردن این افراد به نگاه دوباره به زندگی!) در زیر ریلها فضایی خالی در نظر گرفته شده (عکس راست) تا اگر کسی خود را جلوی قطار پرت کرد در آن بیافتد و کشته نشود!(البته هدف اولیه از ایجاد آن امکان عبور آب از زیر ریل در مواقع ضروری بوده است) پس یادمان باشد قبل از خودکشی از عملی بودن آن مطمئن شویم تا بیخودی دست و پای خود را نشکنیم!
خوب این هم از مترو. من تجربیات این سفر را به ترتیب اتفاق افتادنشان می‌نویسم و حمل بر اهمیت بیشتر مترو از دیدنی‌های دیگر لندن نیست ها!



چند نکته:

• اگر روی پله‌برقی‌ها قصد ایستادن دارید در سمت راست بایستید چون کسانی که عجله دارند و روی پله‌برقی هم می‌دوند از سمت چپ برای اینکار استفاده می‌کنند و خیلی خوششان نمی‌آید شما (توریستها!) سد راهشان باشید!
• در ساعات پیک از مترو استفاده نکنید چون گرما و شلوغی را باید تحمل کنید. (اما انصافا هیجان‌انگیز است!)
• کافی است نام ایستگاه مقصدتان را بدانید، دو حالت وجود دارد، یا خطی هست که هم از ایستگاه فعلی و هم از مقصد بگذرد و یا باید در یکی از ایستگاه‌هایی که چند خط از آنها می‌گذرد خط عوض کنید (روی نقشه تیوب با دایره سفید مشخص شده‌اند)، فقط حواستان باشد که برای تعویض خط نباید از گیتهای بلیط خارج شوید والا دوبار هزینه پرداخت خواهید کرد.
• جهت‌ها معمولا با شمال/جنوب/شرق/غرب مشخص شده‌اند و باید بدانید که در چه جهتی از خط مورد نظرتان را باید سوار شوید.
• حتما از کارت مخصوص Oyster استفاده کنید چون هزینه آن تقریبا یک‌سوم بلیط نقدی است و لازم نیست در هر ایستگاه به دنبال تهیه بلیط باشید.

Labels: انگلستان, سفرنامه, لندن